Hoàng Lê nhất thống chí (chữ Hán: 皇黎一統志), hay An Nam nhất thống chí (chữ Hán: 安南一統志), hay Lê quý ngoại sử (chữ Hán: 黎季外史) là tác phẩm văn xuôi viết bằng chữ Hán, nằm trong bộ Ngô gia văn phái tùng thư của các tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, Hà Nội.
Đây là một cuốn tiểu thuyết lịch sử viết theo lối chương hồi, ghi chép về sự thống nhất vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây Sơn diệt Trịnh trả lại Bắc Hà cho Vua Lê đến khi Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn, thống nhất cả nước. Đây là tác phẩm viết theo thể chí – một lối văn ghi chép sự vật, sự việc, do một số tác giả kế tục nhau viết, trong những thời điểm khác nhau. Được sáng tác trong khoảng thời gian dài từ cuối Triều Lê sang đầu Triều Nguyễn (cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX). Toàn bộ tác phẩm gồm có 17 hồi.
Bảy hồi đầu tiên là phần chính biên do Ngô Thì Chí viết, mười hồi tiếp theo là phần tục biên, trong đó có 7 hồi được cho là Ngô Thì Du viết, còn 3 hồi cuối cùng viết có tính chất chắp vá, lại có cả những sự việc thời Tự Đức, tương truyền do Ngô Thì Thuyết (có người đọc là Thiến) viết.
(Nguồn: wiki)
Mục lục
Hồi 1: Đặng Tuyên Phi được yêu dấu, đứng đầu hậu cung – Vương Thế Tử bị truất ngôi, ra ở nhà kín.Hồi 2: Lập Điện đô, bảy quan nhận di chúc – Giết Huy quận, ba quân phò Trịnh vương
Hồi 3: Dương nguyên cữu bàn chém kiêu binh – Nguyễn quốc sư mưu trừ nội loạn
Hồi 4: Nhờ ngoại viện, Hữu Chỉnh rửa thù thầy – Tỏ lòng trung, Trần Quán chết theo chúa
Hồi 5: Phò chính thống, thượng công vào điện – Kết duyên lành, công chúa ra xe
Hồi 6: Chúa Tây Sơn lẻn rút quân về nước – Quân Đông Giang mưu khởi nghĩa phò vương
Hồi 7: Phò Lê đế, đạo Vũ thành lại ra quân – Đốt Trịnh cung, chúa Án Đô phải bỏ nước
Hồi 8: Dương Trọng Tế bị dâng tù trước nhà Thái học – Hoàng Phùng Cơ phải tự tử ở ngoài Tây thành
Hồi 9: Tướng Tây Sơn Võ Văn Nhậm đem quân lấn ngoài bờ cõi – Quan bình chương Trần Công Xán vâng mệnh bàn việc biên cương
Hồi 10: Lân dương hầu phò chúa vượt biển đến Yên Quảng – Bằng công Chỉnh mời vua qua sông đi Lạng Sơn
Hồi 11: Tây Sơn lại kéo vào thành chiếm giữ đất nước – Chiêu Thống ba phen tính chước khôi phục kinh đô
Hồi 12: Lê sứ thần qua đất Bắc xin quân – Tôn đốc bộ tới ải Nam truyền hịch
Hồi 13: Khiếp thanh thế, giặc mạnh rút lui – Khiếp thanh thế, giặc mạnh rút lui Nhờ viện binh, vua xưa trở lại
Hồi 14: Đánh Ngọc Hồi, quân Thanh bị thua trận – Bỏ Thăng Long, Chiêu Thống trốn ra ngoài
Hồi 15: Dẹp yên cõi Bắc, Nguyễn Huệ được phong – Đánh phá Cao Bằng, Duy Chỉ bị hại
Hồi 16: Tế Linh đường, sứ Thanh bị lừa – Chết Yên Kinh, vua Lê nuốt hận
Hồi 17: Mất thành Thăng Long, vua Cảnh Thịnh bị bắt – Táng lăng Bàn Thạch, Nguyễn Hoàng Phi chết theo